45 Mùa Hạ Của Đức Phật (Mùa Hạ 12 - 14)
Hạ Thứ 12
Đức Phật cùng chư Đại đức Tỳ-khưu Tăng an cư nhập hạ tại xứ Verañjā theo lời thỉnh mời của ông Bàlamôn Verañja. Trong lúc ấy, xứ Verañjā gặp phải hạn hán mất mùa, nạn đói phát sinh, dân chúng bị chết đói rất đông, bởi vì, thiếu thốn vật thực, cho nên chư Tỳ-khưu đi khất thực không được vật thực. Đoàn người lái buôn từ xứ Uttarāpatha cùng với 500 cỗ xe ngựa vừa đến xứ Verañjā gặp mùa mưa, nên đành phải trú lại. Họ nhìn thấy chư Tỳ-khưu đi khất thực, nhưng không được gì, nên họ làm phước bố thí cúng dường lúa là phần vật thực để nuôi ngựa, giã thành gạo đỏ đem nấu cơm, mỗi ngày dâng cúng dường đến Đức Phật cùng chư Tỳ-khưu; đặc biệt dâng cúng dường Đại đức Ānanda những món bơ, mật ong, đường..., để Đại đức Ānanda làm vật thực dâng cúng lên Đức Phật.
Trong 3 tháng an cư nhập hạ đó, Đức Phật cùng chư Đại đức Tỳ-khưu Tăng phải chịu cảnh độ cơm nấu bằng gạo đỏ (đó là một trong những quả ác nghiệp cũ của Đức Phật còn dư sót chút đỉnh, và cũng có thể làm ảnh hưởng đến chư Tỳ-khưu gần gũi với Đức Phật).
------------
Hạ Thứ 13
Đức Phật an cư nhập hạ tại một ngôi chùa trên núi Cāliya gần xóm nhà Jantu, trong xứ Cāliya. Từ hạ đầu tiên cho đến hạ thứ mười ba này, Đức Phật chưa có một vị Tỳ-khưu nào là thị giả thường trực chăm sóc phục vụ Đức Phật, khi thì vị Tỳ-khưu này, khi thì vị Tỳ-khưu khác thay đổi nhau phục vụ Đức Phật. Trong mùa hạ này, vị Tỳ-khưu Meghiya là thị giả của Đức Phật. Một hôm, vị Tỳ-khưu đi khất thực trong xóm Jantu, nhìn thấy ngoài vườn xoài bên bờ sông, một cảnh đẹp thiên nhiên, yên tĩnh, đáng hài lòng, Ngài muốn đến nơi đó để hành đạo.
Khi trở về, Tỳ-khưu Meghiya vào hầu đảnh lễ Đức Thế Tôn, xin Ngài cho phép đi đến nơi đó để hành đạo theo ý muốn của mình. Đức Phật quán xét thấy chưa hợp thời, nên dạy rằng:
- Này con, con nên chờ có một vị Tỳ-khưu khác đến thay thế con, rồi con hãy đi.
Tuy vậy, Tỳ-khưu Meghiya vẫn năn nỉ xin đi, Đức Phật khuyên dạy 3 lần mà Tỳ-khưu Meghiya không chịu nghe lời, biết ngăn không được, nên Đức Phật đành phải cho phép. Tỳ-khưu Meghiya đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi ra đi, để Đức Phật ở lại một mình trên núi Cāliya.
Khi Tỳ-khưu Meghiya đến vườn xoài ngồi hành đạo, thì tâm tà tư duy phát sinh, làm cho tâm nóng nảy, bực bội nên không thể tiến hành thiền định, không thể tiến hành thiền tuệ. Tỳ-khưu Meghiya trở về hầu đảnh lễ Đức Thế Tôn, bạch rằng:
- Kính bạch Đức Thế Tôn, người xuất gia với đức tin trong sạch nơi Tam Bảo, khi tà tư duy, bất thiện pháp phát sinh làm trở ngại sự tiến hành thiền định, tiến hành thiền tuệ; vậy cần phải có những pháp nào để diệt trừ tà tư duy, hỗ trợ cho pháp hành thiền định, pháp hành thiền tuệ. Bạch Ngài.
Đức Phật dạy rằng:
- Này Meghiya, người chưa diệt được phiền não trầm luân thì cần phải có 5 pháp:
a) Có bạn lành, bạn tốt.
b) Là người có giới hạnh trong sạch, thu thúc trong giới luật, giữ gìn thân và khẩu trong sạch thanh tịnh, đi lại nơi an toàn cho phạm hạnh, thường thấy tai họa lớn trong lỗi nhỏ.
c) Là người biết tri túc trong 4 thứ vật dụng hằng ngày.
d) Có tâm tinh tấn không ngừng diệt ác pháp, làm cho thiện pháp phát sinh và tăng trưởng.
e) Có trí tuệ thiền tuệ thấy rõ, biết rõ sự sinh, sự diệt của danh pháp, sắc pháp dẫn đến sự diệt phiền não trầm luân, giải thoát khổ.
Đó là 5 pháp diệt tà tư duy, để hỗ trợ cho pháp hành thiền định, pháp hành thiền tuệ, dẫn đến giải thoát khổ tử sinh luân hồi.
Tỳ-khưu Meghiya vâng lời dạy của Đức Phật. Về sau không lâu, Ngài tiến hành thiền tuệ, chứng ngộ chân lý Tứ Thánh Đế, chứng đắc 4 Thánh Đạo - 4 Thánh Quả, trở thành bậc Thánh Arahán.
------------
Hạ Thứ 14
Đức Phật an cư nhập hạ tại ngôi chùa Jetavana của phú hộ Anāthapiṇḍika gần kinh thành Sāvatthi. Trong mùa hạ này, Sadi Rāhula tròn đủ 20 tuổi được nâng lên bậc Tỳ-khưu, do Ngài Đại đức Sāriputta là Thầy tế độ (upajjhāya) và Ngài Đại đức Mahāmoggallāna là Thầy tụng Tuyên ngôn và Thành sự ngôn (ācariya)
Đức Phật biết rõ Tỳ-khưu Rāhula có đầy đủ pháp hạnh ba-la-mật, nên Ngài dự định thuyết pháp tế độ Tỳ-khưu Rāhula diệt đoạn tuyệt mọi phiền não trầm luân.
Hôm ấy, sau khi ngự đi khất thực trong kinh thành Sāvatthi trở về, Đức Phật truyền dạy Tỳ-khưu Rāhula đem tọa cụ (tấm vải lót ngồi) đi vào rừng ở phía Nam kinh thành Sāvatthi để nghỉ trưa. Vô số chư thiên, phạm thiên cùng đi theo Tỳ-khưu Rāhula, do biết rằng Đức Thế Tôn thuyết pháp tế độ Đại đức Rāhula để diệt đoạn tuyệt mọi phiền não trầm luân.
Đức Phật thuyết bài kinh Cūḷarāhulovādasutta: Kinh dạy Tỳ-khưu Rāhula trẻ. Sau khi lắng nghe xong bài kinh, Tỳ-khưu Rāhula chứng ngộ chân lý Tứ Thánh Đế, chứng đắc Nhập Lưu Thánh Đạo - Nhập Lưu Thánh Quả cho đến Arahán Thánh Đạo - Arahán Thánh Quả, trở thành bậc Thánh Arahán cùng vơí Tứ Tuệ Phân Tích, Lục thông, đồng thời có vô số chư thiên, phạm thiên cũng chứng đắc thành bậc Thánh Nhập Lưu, bậc Thánh Nhất Lai, bậc Thánh Bất Lai, bậc Thánh Arahán tùy theo ba-la-mật của họ.
(Trích từ "Nền tảng Phật Giáo - Tam Bảo"